Stary ratusz w Libercu stał na dzisiejszym Placu Benesza, przed obecnym ratuszem. Decyzja o budowie ratusza zapadła w roku 1599, gdy miasto było własnością szlacheckiego rodu Redernów. Nowy budynek był wówczas drugim (po kościele św. Antoniego) kamiennym budynkiem w mieście. Dwie trzecie kosztów budowy pokryły dochody z praw sprzedaży piwa, a reszta to pożyczka Katarzyny Redern.

Na budowę nowego ratusza Liberecka Kasa Oszczędnościowa w 1879 roku założyła specjalne konto, które od razu zasiliła kwotą 30 000 ówczesnych złotych. Kolejne 100 tysięcy złotych przekazał na ten cel przemysłowiec Franz Liebig. Powołano Komitet Budowy, który zlecił Radzie Miasta rozpisanie konkursu na architekta nowego ratusza. Konkurs wygrał wiedeński architekt Franz Neumann. Wmurowanie kamienia węgielnego pod nowy budynek odbyło się 30 września 1888, a 22 września 1891 na szczycie głównej wieży umieszczono wykonanego z miedzianej z blachy rycerza Rolanda – legendarnego obrońcy praw miejskich. Ratusz został otwarty na Wielkanoc, 3 kwietnia 1893 r.

Ratusz to budowla na planie kwadratu z dziedzińcem wewnętrznym, dostępnym z obu stron budynku. Fasadę południową, wejściową wieńczą trzy wieże. Najwyższa, środkowa ma wysokość 56 m.

Nad belkowaniem portalu wejściowego znajduje się relief autorstwa Theodora Friedla, przedstawiający założenie starego i nowego ratusza. Nad reliefem jest balkon balustradowy, z którego przemawiały wybitne osobistości, np. cesarz Franz Josef I, prezydent Edvard Benes, czy Vaclav Havel. Wyżej są dwaj heroldowie trzymający herb miasta, a jeszcze wyżej zegar, którego dolne narożniki zdobią motywy słońca i księżyca. Powyżej, dwupiętrowe galerie z narożnikami w formie strzelistych wieżyczek, nakryte hełmem ze szpicem, na którym umieszczony jest mierzący 2,1 metra i ważący 190 kg rycerz z chorągiewką. Punkt widokowy na wieży w miesiącach letnich jest dostępny dla turystów.

Na prawo od głównego wejścia, na przedniej ścianie budynku widoczny pomnik z brązu w kształcie stylizowanej gąsienicy czołgowej z datą 21 sierpień 1968 i z dziewięcioma nazwiskami i ich lustrzanym odbiciem. Pomnik upamiętnia dziewięć ofiar inwazji wojsk Układu Warszawskiego.

Elewacje zachodnia i wschodnia są identyczne. Prawy portal wiedzie do piwnic, gdzie znajduje się galeria oraz Piwnica Rajców, przed którą na schodach znajduje się wieko olbrzymiej dębowej beczki. Dziś w historycznej knajpie urządza się wystawy oraz organizuje koncerty i pokazy.

Powiada się, że podziemia ratusza połączone są tajnym tunelem z budynkiem pobliskiego teatru miejskiego.

Tylną, północną elewację ratusza akcentuje trójosiowy ryzalit, zwieńczony trzema szczytami, a środkowy z zegarem, nad którym w niszy umieszczono dzwon pochodzący ze starego ratusza.

Portal główny oddzielony jest od drewnianych drzwi kutą kratą ozdobioną reliefowym wizerunkiem strażaka oraz strażnika nocnego – symbolicznych osób odpowiedzialnych za bezpieczeństwo miasta. Wnętrze ratusza jest bogato zdobione, świadczące o bogactwie mieszczan. Są to często dary miejskich cechów oraz lokalnych patriotów.

Pierwsze pomieszczenie to sklepiona sień podparta masywnymi filarami. Z lewej strony schodów replika dzwonu z 1692 roku ze starego ratusza. Na półpiętrze trzy okna witrażowe. Na kolejnym półpiętrze następne witraże. W niszach klatki schodowej umieszono brązowe popiersia artystów związanych z Libercem

Na drugim piętrze znajduje się jeszcze jeden witraż przedstawiający pomnik cesarza Józefa II ufundowany przez Towarzystwo Przyjaciół Natury. Są tam też cztery oszklone witryny.

Najefektowniejszą salą ratusza jest klasycystyczna sala ceremonialna, bogato zdobiona snycerką, wyłożona boazerią przez wiedeńską firmę Carla Rogenhofera. Sala ta charakteryzuje się doskonałą akustyką, dlatego organizowane są tu kameralne koncerty i widowiska. Mosiężny żyrandol ważący 450 kg wykonano w Berlinie. Ogromne okna wypełnia sześć witraży przedstawiających alegorie: Naukę, Sztukę, Kupiectwo, Przemysł, Handel i Władzę miejską. Obraz sufitowy przedstawia symboliczne zwycięstwa prawdy nad siłami ciemności i jest dziełem wiedeńskiego artysty Andreasa Grolla. Stół prezydialny umieszczony jest w niszy, pełniącej także rolę sceny podczas uroczystości; Do sali ceremonialnej przylegają też dwa saloniki wyposażone w okna witrażowe.

Do reprezentacyjnych sal zaliczyć trzeba gabinet burmistrza i salon burmistrza oraz kancelarię. Wszystkie te pomieszczenia, kiedyś obficie wyposażone i umeblowane, dziś są w dalszym ciągu efektowne, ale ze zdekompletowanym wyposażeniem.

Opracował: Andrzej Mateusiak, 2011